Новости

«Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне азаматтық процестік заңнаманы жетілдіру және дауларды соттан тыс және сотқа дейінгі реттеу институттарын дамыту мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Заңының жобасы бойынша комитеттің отырысына қосымша баяндама

(Кеңейтілген комитет отырысына қосымша баяндама

7.12.2021 ж.сағат 15:30-да 307- кабинетінде)

Құрметті Төраға!

Құрметті әріптестер!

«Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне азаматтық процестік заңнаманы жетілдіру және дауларды соттан тыс және сотқа дейінгі реттеу институттарын дамыту мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Заң жобасының тұжырымдамасы қарасытырылып жатыр.

Негізгі баяндамашы Сенат депутаты Ләззат Жаңылысқызы Сүлеймен өз баяндамасында қаралып жатқан заң жобасының (бұдан әрі – заң жобасы) тұжырымдамалық жаңашылықтар туралы толықтай баяндап берді.

Баяндама айтылғандай Заң жобасы медиация институтын дамытуға, яғни дауларды шешудің соттан тыс тәртібін дамытуға, оның ішінде татуластыру рәсімдерін жан-жақты қолдану мақсатында әзірленген.

Уважаемые коллеги!

Положения законопроекта предусматривают широкое применение примирительных процедур и альтернативных способов разрешения споров. Четкая регламентация указанных процедур, закрепляет возможности проведения медиации судьей, адвокатом и нотариусом.

Введение нового способа примирения - будут стимулировать стороны к самостоятельному разрешению спора, что будет способствовать уменьшению нагрузки в судах.

Важным новшеством является, что в гражданский процессуальный кодекс вводится новый институт «досудебный протокол», который позволит сторонам оценить шансы на успех в суде и в зависимости от этого использовать возможность урегулирования спора в досудебном порядке.

В предлагаемом в изменений Кодекса дела об усыновлении предлагается рассматривать в закрытом судебном заседаний.

В кодекс включаются новые статьи определяющий подсудность гражданских дел областного и приравненного к нему суда и гражданского дела Верховному Суду, исключается заочное производства и вводится ряд других поправок. В целях расширения возможности применения медиации предлагаются поправки направленные на развитие онлайн-медиации и внедрение элементов цифровизации в процедуру медиации.

Также законопроектом предлагается предоставление права вышестоящему суду принимать в свое производство одно из однородных (схожих по предмету и основаниям иска, по субъектному составу) дел, рассмотреть их в образцовом судебном разбирательстве и выносить по ним решения. Данное новшество позволит судьям в дальнейшем использовать их в качестве образца и обеспечит единообразное применение судебной практики, повысит качество судебных актов.

Законопроектом сторонам предоставляется право выбора экстерриториальной подсудности посредством автоматизированной информационной системы, которая будет определять менее загруженный суд. Эта норма инициирована в интересах сторон, в ряде случаев позволит им сократить временные и материальные затраты.

В целом, принятие законопроекта расширит сферу применения примирительных процедур и медиации, что в итоге позволит оптимизировать судебные расходы граждан, повысит доверие к институту внесудебного урегулирования споров.

Заң жобасы азаматтардың сот шығындарын азайтуға, сондай-ақ дауды соттан тыс реттеуге, халықты осы маңызды іске неғұрлым белсенді тартуға бағытталған. Заң жобасы «Неке және отбасы туралы» ҚР Кодексіне, «Азаматтық іс жүргізу» ҚР кодексіне, «Нотариат туралы» ҚР Заңына, «Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы», «Атқарушылық іс жүргізу және сот орындаушыларының мәртебесі туралы» және «Медиация туралы» ҚР заңдарына түзетулер енгізуді көздейді.

Заң жобасының ережелері, татуластыру рәсімдерін және дауларды шешудің баламалы әдістерін кеңінен қолдануды көздейді.

Осы рәсімдерді нақты реттеу, судьяның, адвокаттың, нотариустың медиацияны жүзеге асыру мүмкіндігін қамтамасыз ету арқылы сот талқылауының жаңа тәсілін – партисипативтік рәсімді қолдау нәтижесінде тараптарды дауларды өз бетінше шешуге ынталандырады. Бұл сотардағы жүктемені азайтуға ықпал етеді.

Азаматтық процеске «сотқа дейінгі хаттама» сияқты жаңа институт енгізілуде. Ол тараптарға сотта табысқа жету мүмкіндіктерін бағалауға және сот шешімін асыруға байланысты дауды соттан тыс және басқа да бірқатар тәртіппен шешу мүмкіндігін пайдалануға жағдай жасалады.

Заң жобасы тараптарға енгізу көп, жүктелген сотты анықтайтын автоматтандырылған ақпаратты жүйе арқылы, экстерриториалдық юрисдикцияны таңдау құқығын береді.

Тұтастай алғанда, Заң жобасын қабылдау бітімгершілік рәсімдері мен медиацияны қолдану аясын кеңейтеді. Бұл сайып келгенде, жоғарыда айтылғандай азаматтардың сот шығындарын оңтайландыруға, дауларды соттан тыс реттеу институтына деген сенімді арттыруға мүмкіндік береді.

Заң жобасында жоғары тұрған сотқа біртектес істердің бірін өз өндірісіне енгізіп, оларды үлгілі сот талқылауында қарау және олар бойынша шешім қабылдау құқығын беру ұсынылады.

Бұл норма судьяларға оларды болашақта үлгі ретінде пайдалануға мүмкіндік береді және сот тәжірбиесін біркелкі қолдануды қамтамасыз етеді, сот актілерінің сапасын арттырып, уақытын үнемдейді.

 Жекелеген тузетулер медиацияны жургізу тәртібі мен тәсілін жетілдіруге, медиация тараптарыньң құқықтары мен міндеттерін нақтылауға, медиация туралы шарттың нысаны мен мазмұнына, сондай-ақ медиаторлар ұйымының функцияларын айқындауға бағытталган.

Заң жобасы тepic әлеуметтік, экономикалық және құқықтық салдарға әкеп соқпайды, мемлекетік бюджеттен қосымша қаржыны талап етпейді.

Заң жобасы бойынша 2-рет жұмыс тобының отырысы өткізілді, онда барлық сұрақтарға жауаптар алынды.

Заң жобасының тұжырымдамасы бойынша Сенаттың тұрақты комитеттері Заң жобасына оң қорытындыларын берді. Ескертулер мен ұсыныстар келіп түскен жоқ.

Осы айтылғанды ескере келе, құрметті әріптестер, Заң жобасын Сенаттың отырысында қарауға шығаруды ұсынамын.

Назарларыңызға Рақмет!